Sámi duohtavuođa- kommišuvdna
Jearaldagat ja vástádusat sámi duohtavuođakommišuvnna ásaheami birra.
1. Maid dahká duohtavuođakommišuvdna?
Duohtavuođakommišuvdna čohkke ja čilge veahkaválddálaš vásáhusaid ja vearrivuođaid maid olbmot leat gillán, ja buktá rávvagiid ja evttohusaid doaimmaide mat váikkuhivčče Ruoŧa sámepolitihka. Kommišuvdna berre guorahallat Ruoŧa stáhta veahkaválddálašvuođa sámiid vuostá ja sámiid olmmošnjuolggusvuođaid, ja maiddái evttohit heivvolaš doaibmabijuid mat njulgeše historjjálaš vearrivuođaid ja tráumá. Lea áibbas dárbbašlaš albma dárkilis guorahallamii mas váldá beaivečuovgga ovdii visot áššiid, vai Ruoŧŧa sáhttá divvugoahtit boares vearu gova sámiid ektui.
2. Mii lea erohus vilgesgirjjis ja duohtavuođakommišuvnnas?
Vilgesgirji lea dábálaččat dušše čilgehus das mii lea dáhpáhuvvan.
Duohtavuođakommišuvdna:
• ferte čadnot buhtadeaddji ja ulbmillaš doaibmabijuide
• galgá leat sorjjasmeahttun mandáhta ektui.
3. Manin dárbbašit sámi duohtavuođakommišuvnna?
Dat veahkaváldi ja vealaheapmi maid Ruoŧa stáhta lea dagahan sámiide ja mii ain dáhpáhuvvá máŋgga suorggis, lea dávjá juoga maid mearrádusdahkkit ja almmolašvuohta ii oba dieđe ge. Riikkaidgaskasaš orgánat dego ON ja Eurohpáráđđi, cuigejit jámma ahte Ruoŧŧa ii doahttal sámiid njuolggusvuođaid ja ahte vealaheapmi váikkuha sámiid dillái. Vealahanáittardeaddji ja Sámediggi leat cuigen ahte lea dárbu nuppástuhttimii, ja leat ohcalan doaimmaid maiguin čájeha vuostehágu ja maiguin loahpaha koloniála árbbi ja vealaheaddji struktuvrraid. Maiddái sámi organisašuvnnat leat máŋgii lokten dán ášši.
4. Ii go Ruoŧŧa leat juo oktii ovdal bivdán sámiin ándagassii?
Juo, jagi 1998:s bivddii dalá eanandoallo- ja sámeministtar Annika Åhnberg ándagassii das got stáhta lea meannudan sámiiguin historjjá čađa. Dat ándagassii átnun ii buktán ođđa politihka. Ministara ándagassii átnun sáhttá leat buorre muhto sánit eai buvtte makkárge nuppástuhttima jus dat leat dušše guoros sánit. Ovttaskas olbmuin sáhttá leat buorre máhttu sámiid historjjá ja dili birra, muhto mearrádusdahkkit ja almmolašvuohta dihtet unnán das got Ruoŧŧa lea láhtten sámiid vuostá historjjálaččat.
5. Gávdno go dihto málle got duohtavuođakommišuvdna galgá čađahit iežas barggu?
Ii gávdno. Muhto leat olu iežá riikkat gos leat leamaš bargan duohtavuođakommišuvnnaiguin ja soabadankommišuvnnaiguin. Iešguđet riikkat leat iešguđet ládje nammadan kommišuvnnaid, dat leat leamaš iešguđet sturrodagas ja bargan máŋgga iešguđet vugiid mielde. Mii sáhttit váldit ovdamearkka dain, ja dasto hutkat dakkár bargovuogi mii heive sámiide ja Ruŧŧii.